Uşağın təhsil həyatında ən mühüm amillərdən biri onun ətraf mühiti – yəni ailə və məktəbdir. Məktəb bilik və bacarıq qazandıran mühitdirsə, ailə bu prosesin davamlılığını və dəstəyini təmin edən əsas dayaqlardan biridir. Bu iki mühüm təsir mənbəsinin — valideyn və məktəbin birgə fəaliyyəti, şagirdin həm tədris nailiyyətlərinə, həm də şəxsi inkişafına birbaşa təsir göstərir.
Valideyn və məktəb arasında əməkdaşlıq təkcə rəsmi görüşlərdə və ya valideyn iclaslarında deyil, gündəlik ünsiyyətdə də özünü göstərməlidir. Bu əməkdaşlıq:
• Müəllimlə davamlı əlaqə saxlamaq,
• Uşağın dərsə hazırlığını izləmək,
• Davranış və emosional vəziyyəti barədə fikir mübadiləsi aparmaq,
• Məktəbin tədbirlərinə, layihələrinə qoşulmaq kimi formalarla həyata keçirilə bilər.
Düzgün qurulmuş əlaqə, uşağın məktəbdəki davranışını və dərsə münasibətini müsbət istiqamətdə dəyişdirir.
Valideynin təhsil prosesinə maraq göstərməsi uşağa mesaj verir ki, onun öyrənməsi dəyərlidir. Valideyn:
• Tapşırıqlara nəzarət etdikdə,
• Uğurları ilə maraqlandıqda,
• Hətta kiçik nailiyyətlərini belə təriflədikdə,
uşağın dərsə olan motivasiyası və məsuliyyət hissi artır.
Araşdırmalar göstərir ki, valideynin övladının təhsilinə fəal cəlb olunması, onun akademik nəticələrini 20-30% yaxşılaşdıra bilər. Çünki bu halda uşaq həm evdə, həm məktəbdə dəstək gördüyünü hiss edir.
Valideynlə müəllim arasında açıq və səmimi ünsiyyət olduqda, uşağın davranış və ya tədris problemləri erkən mərhələdə müəyyən olunur. Müəllim uşağın məktəbdəki müşahidələrini, valideyn isə evdəki davranışını paylaşdıqda, problemə kompleks yanaşmaq mümkün olur. Bu, həm uşağın emosional sabitliyini qoruyur, həm də təhsil prosesini asanlaşdırır.
Valideynin məktəblə əməkdaşlığı yalnız akademik nəticələrə deyil, həm də sosial bacarıqların formalaşmasına təsir edir. Valideyn məktəbin tədbirlərində iştirak etdikdə, uşaq özünü cəmiyyətin aktiv üzvü kimi hiss edir. Bu, onun ünsiyyət bacarıqlarını, məsuliyyət və özünə inam hissini gücləndirir.
Valideynin məktəblə əlaqəsi nə qədər vacib olsa da, bu əlaqə nəzarət yox, əməkdaşlıq xarakteri daşımalıdır. Uşağın müəllimini daim tənqid etmək, onun qərarlarına etimadsız yanaşmaq uşağın müəllimə münasibətinə mənfi təsir göstərə bilər. Əksinə, məktəb və valideyn arasında qarşılıqlı hörmət və etimad varsa, uşaq hər iki tərəfə eyni dərəcədə güvənir və bu da onun tədris uğurlarına birbaşa təsir edir.
Valideynlərin məktəblə düzgün və davamlı əlaqə qurması şagirdin uğurunun əsas açarlarından biridir. Bu əlaqə yalnız biliklərin mənimsənilməsinə deyil, uşağın şəxsiyyət kimi formalaşmasına da xidmət edir. Təhsil prosesi ancaq məktəb–valideyn–uşaq üçbucağında tarazlıq və əməkdaşlıq mövcud olduqda səmərə verir.

Dilarə Cəbrayılova